Een Al-Qaeda-man gezellig in het Witte Huis

Tegen de tijd dat u dit leest is de Syrische president Ahmad al-Sharaa  allang weer terug thuis uit Washington.  Ik vraag me af, zo’n man, vroeger van Al-Qaeda, destijds met 10 miljoen Amerikaanse dollars op zijn hoofd, van 2006 tot 2011 in een Amerikaanse gevangenis in Irak, hoe voelde die zich afgelopen maandag nou op bezoek in het Witte Huis? Ook nog eens als eerste Syrische president sinds 1946. Serieus. ’s Ochtends zijn mooiste das uitgezocht natuurlijk. Maar verder? Die 10 miljoen zijn maanden geleden al van zijn hoofd afgehaald, kort nadat hij in december de macht had overgenomen in Damascus van Bashar al-Assads regime. Maar pas de dag voor hij in Washington arriveerde werd zijn status als Specially Designated Global Terrorist geschrapt.

President Trump kende Sharaa al uit Riad, in mei, op zijn eerste  grote buitenlandse bezoek van zijn tweede presidentschap, waar de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman hen aan elkaar voorstelde. ,,Ik kon goed met hem opschieten”, zei Trump een paar dagen voor Sharaa eind vorige week naar Washington kwam. Een kekke gozer noemde hij hem in mei, vrij vertaald.

Trump trok destijds meteen  alle Amerikaanse sancties in die de economische wederopstanding van Syrië onmogelijk maakten, tenminste de sancties die hij kon intrekken of opschorten. Alleen het Amerikaanse Congres kan uiteindelijk de belangrijkste van allemaal, vervat in de Caesar Act van 2019 die alle internationale transacties met het Syrische regime blokkeert, intrekken. Een probleem: Israël, dat Sharaa wantrouwt en Syrië zwak wil houden, is er bepaald geen voorstander van (evenals Laura Loomer, de zelfverklaarde ,,trotse islamofobe” influencer die zoveel invloed op Trump heeft). Amerikaanse Congresleden die ik over de Caesar Act geïnterviewd zag, toonden zich echter gemiddeld gematigd positief over Sharaa en intrekking. Maar zolang dat niet echt is gebeurd kan Trump niets anders dan de Caesar Act voor periodes van zes maanden opschorten, zoals hij afgelopen maandag weer deed. Investeerders tonen zich onder die omstandigheden huiverig op volle kracht  in Syrië aan de slag te gaan, inclusief Saoedische die véél geld in Syrië zouden willen stoppen.

Een paar cijfers zijn op zijn plaats in dit verband  . Ongeveer 90 procent van de 25,6 miljoen Syriërs in Syrië leeft onder de armoedegrens en 70 procent heeft humanitaire hulp nodig (waarvoor buitenlanden minder en minder geld beschikbaar stellen, klaagt de VN-vluchtelingorganisatie UNHCR).  In het noorden, zuiden en langs de kust gaat geweld voortvloeiend uit de burgeroorlog door of ontstaan nieuwe conflicten. Meer dan een miljoen teruggekeerde vluchtelingen maken de situatie des te benarder. De infrastructuur is hoe dan ook in dertien jaar oorlog zwaar beschadigd, inclusief ziekenhuizen,  scholen en universiteiten, woonwijken. Ik heb zelf  in 2017 de resultaten van Russische – en Syrische – luchtbombardementen gezien in Damascus, Homs en Aleppo: denk Gaza. Ja, we zijn acht jaar verder maar er is in de tussentijd weinig herbouwd. De Caesar Act heeft wat dat betreft grondig zijn werk gedaan. De Wereldbank gaat ervan uit dat wederopbouw tussen 141 en 343 miljard dollar kan belopen.  Ik heb ook veel hogere schattingen gezien.

Nu Assad en zijn Iraanse vrienden weg zijn willen de Arabische Golfstaten rust in het centrum van het Midden-Oosten, in het belang van hun eigen grote economische projecten. Daarom  zijn met name Saoedi-Arabië en (iets aarzelender wegens Sharaas Al-Qaeda-verleden) de Verenigde Arabische Emiraten bereid grof geld te pompen in de Syrische economie.  Vandaar dat de Saoedische kroonprins in mei Sharaa in Trumps armen duwde. Om de Amerikaanse sancties opgeheven te krijgen.

,,Ik kan goed opschieten met de president, de nieuwe president van Syrië en we zullen er alles aan doen om van Syrië een succes te maken”, zei Trump maandag. Er wordt al gesproken over een Trumphotel in Damascus. Sharaa op zijn beurt basketbalde met  Amerikaanse legercommandanten  en sprak Trumps taal in een vraaggesprek met Fox. ,,Syrië is niet langer een bedreiging van de veiligheid, het is een geopolitieke bondgenoot en een plaats voor grote Amerikaanse investeringen, speciaal in de gaswinning”, aldus Sharaa.

Het werd me niet duidelijk of er ook vooruitgang is geboekt naar een vergelijk met Israël, dat na Sharaas aantreden een deel van Zuid-Syrië heeft bezet, opstandige druzen steunt  en naar believen bombardementen uitvoert op militaire doelen. Israëls opstelling maakt juist dat internationaal zo gewenste stabiele Syrië onmogelijk. Er worden al een tijd directe gesprekken gemeld, maar een voorspeld akkoord is niet gematerialiseerd - gaat Trump Israël dwingen nu hij zo gecharmeerd is geraakt van Syrië? Hoe dan ook weigert Sharaa toe te treden tot de zogeheten Abrahamakkoorden tussen diverse Arabische en islamitische landen en Israël – eerst moet de door Israël bezette Golan in de een of andere vorm terug.

Maar de sfeer in Washington was duidelijk erg gezellig.