In 1978 verdween imam Moussa Sadr in Libië. Hannibal Gaddafi wordt in een Libanese cel gegijzeld om informatie los te krijgen, ziet Carolien Roelants.
Er gebeurt zoveel in de wereld, en in dat kader is de hongerstaking van Hannibal Gaddafi in een Libanese cel maar een klein dingetje. Maar interessant genoeg, althans dat vind ik, door wat er op de achtergrond speelt, en natuurlijk door de familie. Hannibal (47) is een van de acht zoons van Moammar Gaddafi. Net als zijn vader zijn verscheidene broers gesneuveld tijdens de opstand (nee, absoluut géén revolutie; kijk naar de zooi die Libië nu is!) van 2011. Ik zag foto’s van Hannibal van vóór 2011 en van nu, en daarop lijkt hij hard op weg te zijn naar het einde.
Tijdens de opstand vluchtte Hannibal met zijn gezin en nog wat Gaddafi’s naar Algerije. Vervolgens kwam hij in Syrië terecht, bij Assad – schurken onder elkaar. In 2015 werd hij daarvandaan ontvoerd naar Libanon. Door, of in elk geval in opdracht van, de familie Yaacoub, en dan ben ik waar ik wezen wil. De Yaacoubs zijn op zoek naar informatie over sjeik Mohammed Yaacoub en speciaal over imam Moussa Sadr, de tot op de dag van vandaag zeer geliefde politiek en geestelijk leider van de sjiitische gemeenschap in Libanon. Méér dan een leider: de man die de verarmde sjiieten verenigde en op de Libanese kaart zette.
Sommige zaken willen niet worden vergeten, en de verdwijning van de in 1928 in Iran geboren Moussa Sadr is daarvan een goed voorbeeld. Hij reisde in augustus 1978 samen met Yaacoub en een journalist naar Libië, kennelijk om Gaddafi te overreden de radicale Palestijnse groepen die hij subsidieerde in te tomen. Vanuit Zuid-Libanon bestookten die Israël en de sjiitische bevolking was het slachtoffer van Israëlische vergelding – denk aan de Israëlische inval van maart 1978: duizend tot tweeduizend doden, kwart miljoen ontheemden.
Kort voor hij Gaddafi zou spreken, werd Moussa Sadr voor het laatst gezien, in zijn hotel in Tripoli. Niks aan de hand, zeiden de Libische autoriteiten, hij en zijn metgezellen hadden een vlucht naar Rome genomen, – maar ja, nooit aangekomen. Een andere versie is dat hij ruzie had gekregen en per ongeluk was doodgeslagen. Kan gebeuren. Of dat Gaddafi opdracht had gegeven hem te vermoorden, en zijn metgezellen dan maar ook. Best denkbaar. Maar zijn familie en aanhangers blijven hopen dat Moussa Sadr c.s. nog steeds ergens in Libië in een cel zuchten. Om informatie los te krijgen zijn vliegtuigen gekaapt, en is Hannibal Gaddafi ontvoerd en in een Libanese gevangenis opgesloten. Daar zit hij dus intussen acht jaar, op beschuldiging van het achterhouden van informatie over het lot van Moussa Sadr. Hij zegt dat hij toen twee was, en niets weet. Tegen Al Jazeera zei een van zijn advocaten dat hij zich vergeten voelt, en daarom nu in hongerstaking is gegaan. Eén ding staat vast: dit gaat niet leiden tot zekerheid over het lot van Moussa Sadr.
Omdat ik denk dat u wilt weten hoe het met de overlevende Gaddafi’s is, heb ik ze even opgezocht. Oudste zoon Mohammed woont in Oman. Broer Seif al-Islam, die dankzij een ruime gift van zijn vader aan de London School of Economics promoveerde, wil president van Libië worden als daar ooit verkiezingen worden gehouden. Saadi, de sportieve, die dankzij de Italiaanse investeringen van zijn vader en met de steun van toenmalig premier Berlusconi kort in de Italiaanse eredivisie voetbalde, woont in Niger. Dat hij in een gele Lamborghini naar de training ging, is nu normaal maar zijn leefstijl en drugsgebruik deden zijn voetbalcarrière de das om. De rest is dood. Een versie van dit artikel verscheen ook in de nrc van 12 juni 2023.